‘Ik ben al enkele jaren weduwnaar en sinds kort is er iemand nieuw in mijn leven. Graag zou ik dat vertellen aan mijn kinderen en kleinkinderen, maar hoe pak ik dat best aan?’ Deze anonieme vraag liep bij ons binnen. Hoe vertel je aan je kleinkinderen dat oma of opa een nieuw lief heeft? Expert Lies Van Assche weet raad.
De expert
Lies Van Assche is klinisch ouderenpsycholoog verbonden aan de KU Leuven.
Taboe doorbreken
‘In goede en slechte tijden, tot de dood ons scheidt’ – ooit beloofde je het jouw partner. En dan, onverwachts of na een lange ziekte, wordt die zin plots werkelijkheid... Zo’n afscheid is zwaar en vraagt tijd om te verwerken. Maar soms brengt een nieuwe liefde weer licht in je leven. Is het oké om je daarvoor open te stellen? En hoe vertel je aan je (klein)kinderen dat oma of opa een nieuw lief heeft?
Lies Van Assche: ‘Lange tijd leefde het idee dat liefde – en zeker seksualiteit – niet meer “passen” vanaf een bepaalde leeftijd. Dat is eigenlijk een vorm van leeftijdsdiscriminatie. Sommige ouderen, zeker 80-plussers, hebben die kijk zo geïnternaliseerd dat ze zich schuldig voelen als ze na het overlijden van hun partner opnieuw liefhebben. Jammer, want onderzoek toont aan dat intieme relaties een grote positieve impact hebben op zowel je lichamelijke als mentale welzijn. Hoog tijd dus om dat taboe te doorbreken.’
Vurig verliefd
‘Een relatie kan overigens intiem zijn op fysiek vlak, maar evengoed enkel op emotioneel vlak. Er zijn ouderen die opnieuw vurig verliefd worden met alles erop en eraan. Voor anderen draait het om kameraadschap: iemand met wie je kan praten, van gedachten wisselen, een opmerking maken over wat je op tv ziet... Dat geldt trouwens evengoed na een scheiding. Het wegvallen van een langdurige relatie kan leiden tot een gevoel van leegte of zelfs een existentiële crisis, met vragen als: “Wat beteken ik nog? Voor wie ben ik hier nog?” Een nieuwe partner brengt dan opnieuw een engagement met zich mee, met wederzijdse zorg en tederheid.
Soms ontmoet je spontaan iemand, maar het kan ook zijn dat je na verloop van tijd voelt: ik mis iets, ik wil opnieuw een relatie. Ga dan niet krampachtig “op jacht”, maar sluit je aan bij een vereniging of doe dingen die je graag doet. Zo leer je vanzelf nieuwe mensen kennen. Datingsites leiden vaak tot teleurstellingen, terwijl vriendschap die ontstaat vanuit een gedeelde interesse net de ideale voedingsbodem kan zijn voor iets moois.’
Leg vooral uit dat je nieuwe partner de overleden oma of opa níét vervangt.
~ Lies Van Assche , klinisch ouderenpsycholoog
De tijd nemen
‘Wanneer en hoe je aan je familie vertelt dat oma of opa een nieuw lief heeft, hangt af van veel factoren. Er is geen vaste regel. Kinderen willen doorgaans het beste voor hun (groot)ouders, dus vaak zijn ze blij dat je niet meer alleen bent. Maar het kan ook confronterend zijn – zeker als hun eigen rouwproces nog niet is afgerond. Hou daar rekening mee. Er bestaat geen “minimumperiode” die je moet respecteren na een overlijden. Iedereen rouwt op zijn eigen ritme. Toch is het goed om de tijd te nemen, voor jezelf én voor je familie. Sommige mensen zoeken snel een nieuwe relatie uit angst om alleen te zijn, maar ik raad aan om het verlies eerst een plaats te geven. Pas dan kan je bewust kiezen: wat verwacht ik van een nieuwe partner.
Breng je jouw familie op de hoogte, geef dan ook aan wat zij mogen verwachten. Je hoeft geen toestemming te vragen, duidelijkheid is wél belangrijk. Komen jullie voortaan samen naar familiefeesten? Gaan jullie met z’n tweeën op de kleinkinderen passen? Denken jullie eraan om ooit samen te wonen? Zet dat op voorhand op een rijtje, samen met je nieuwe partner. En weet dat niets moet. Veel koppels kiezen er bewust voor om apart te blijven wonen, of om feestdagen elk met hun eigen familie te vieren.’
Blijven missen
‘Vertel eerst aan je kinderen over je nieuwe partner. Bekijk dan ook samen wie het nieuws vervolgens aan de kleinkinderen brengt. Jouw kinderen kennen hun kinderen tenslotte het best en kunnen ook inschatten wat een goed moment is. Doe je het zelf, wees dan voorbereid op vragen: “Gaat oma of opa nu trouwen? Gaat die mevrouw of mijnheer er altijd zijn als ik kom logeren? Hoe moet ik hem of haar noemen? Heeft die persoon ook kleinkinderen, en zijn die even oud als ik?”
Leg vooral uit dat je nieuwe partner de overleden oma of opa níét vervangt. Het is oké om die te blijven missen – jij doet dat ook. Laat voelen dat jij er nog steeds helemaal bent voor je kleinkinderen, dat jullie nog steeds samen leuke dingen gaan doen. De nieuwe partner is een extraatje. Het is niet iemand met wie zij oma of opa moeten delen, maar een leuk persoon erbij.’
