Is het in tijden van smeltende ijskappen nog wel verantwoord om een kind op de wereld te zetten, laat staan twee of drie? Het is een vraag waar jonge ouders meer mee worstelen dan we misschien denken. We worden ons steeds bewuster van onze ecologische voetafdruk, eten minder vlees en nemen minder vaak het vliegtuig. Is het dan nog wel oké om een groot gezin te willen?
Baarschaamte
‘Baarschaamte, ik was eigenlijk wel opgelucht toen ik het woord op internet las’, vertelt Yannis (32). ‘Oef! We zijn dus niet alleen… Mijn vriendin en ik hebben een dochtertje van vier, maar we twijfelen heel hard over een tweede.
Pandemie, oorlog, financiële crisis, klimaatrampen, ik weet niet zeker of ik in deze wereld nog kinderen wil laten opgroeien. Ja, ik zie het echt wel somber in. Volgens mij stevenen we af op de ene ramp na de andere. En door zelf te kiezen voor een groter gezin verhogen we onze CO2-uitstoot.’
Baarschaamte dus. Het is een gevoel waar veel twintigers en dertigers die hun biologische klok voelen tikken, mee worstelen. Heeft het wel zin om vliegreizen te schrappen, vegetarisch te koken en zelfs in wind en regen de fiets te nemen, als je twee of drie kinderen op de wereld zet?
Als er per vrouw 2,1 kinderen geboren worden, dan blijft de bevolking stabiel. En we zitten er dicht bij, het gemiddelde is nu wereldwijd 2,3 kinderen per vrouw.
~ Pieter Boussemaere , historicus en docent klimaat en wereldgeschiedenis aan Vives Hogeschool
‘Dat je geen kinderen zou mogen krijgen omdat dit slecht is voor het klimaat, klopt eigenlijk niet’, zegt Pieter Boussemaere, auteur, historicus en docent klimaat en wereldgeschiedenis aan Vives Hogeschool. ‘Mensen denken vaak dat de bevolkingsgroei het grote euvel is, maar dat is niet zo. Dit najaar kwam er een update van een rapport van de Verenigde Naties die bevestigt dat de bevolkingsgroei afvlakt. Het gaat nu dus minder snel dan wat vroeger voorspeld was. China heeft haar piek al bereikt, en zet vanaf 2025 een daling in.
Als er per vrouw 2,1 kinderen geboren worden, dan blijft de bevolking stabiel. En we zitten er dicht bij, het gemiddelde is nu wereldwijd 2,3 kinderen per vrouw. De voorspelling is dat we dat getal omstreeks 2055 halen. De wereldbevolking zal een drietal decennia later beginnen afnemen.’
Levensgevaarlijk, maar niet apocalyptisch
‘Wat ik me dan wel weer kan voorstellen, is dat je jouw kinderen de miserie wil besparen’, gaat de klimaatexpert verder. ‘De klimaatopwarming heeft gevolgen voor onze gezondheid en weersextremen blijven levensgevaarlijk. Al is het hier ook niet nodig om paniek te zaaien. Een goede vijf jaar geleden zag het toekomstbeeld er nog apocalyptisch uit. We leken af te stevenen op een wereld die 5, zelfs 6 graden warmer zou kunnen worden tegen het einde van deze eeuw. Maar sindsdien is er gelukkig veel gebeurd.
Er was het ambitieus en mondiaal klimaatakkoord van Parijs. Amerika is mee aan boord gestapt, India en China hebben beloftes gemaakt. De Europese Unie heeft in 2018 een klimaatplan uitgerold. Al die inspanningen zorgen ervoor dat we zeker kunnen zijn dat het aantal steenkoolcentrales niet verder uitgebouwd wordt aan het tempo dat we in 2015 nog voorspelden.
Een opwarming van bijna +3 is een realistischer scenario. De toekomst ziet er dus niet langer apocalyptisch uit, maar blijft wel levensgevaarlijk, zeker voor de armste en meest kwetsbare regio’s op onze planeet en de minder welgestelden in het algemeen.’
Er is dus een shift aan de gang, ook in het bewustzijn. Klimaat was lang taboe, tot Greta Thunberg en de vele klimaatjongeren het onderwerp op de keukentafel hebben gegooid.
‘Wij hebben twee kleine kinderen’, vertelt Lies (35), ‘en er wordt bij ons thuis vaak over het klimaat gepraat. Ik vertel waarom vlees eten eigenlijk niet zo goed is, en als het klimaat aan bod komt in Karrewiet bijvoorbeeld, dan neem ik tijd om de vragen van de kinderen te beantwoorden.
Ik wil dat mijn kinderen zich bewust zijn van hun ecologische voetafdruk, zonder dat ze bang of somber zijn voor de toekomst. Het hoopvolle voorbeeld, dat zijn wijzelf.
~ mama Lies
Ik koos heel bewust voor kinderen, en voel me verantwoordelijk voor hun klimaatbewustzijn. Nog meer dan wij krijgen ze te maken met de gevolgen van de opwarming, ze worden ermee groot. Ik wil dat mijn kinderen zich bewust zijn van hun ecologische voetafdruk, zonder dat ze bang of somber zijn voor de toekomst. Het hoopvolle voorbeeld, dat zijn wijzelf.’
Wel of geen kinderen krijgen op een steeds warmer wordende wereldbol? ‘Dit is uiteraard een heel persoonlijke keuze, maar een kleine groep mensen die bewust minder of geen kinderen krijgt, zal geen (tijdige) impact hebben op het verdere verloop van de klimaatopwarming’, besluit Pieter Boussemaere. ‘Willen we de klimaatkwestie echt oplossen, dan moeten we in de eerste plaats af van die fossiele brandstoffen en sneller koolstofarme alternatieven omarmen.’
