Na heel wat jaren in diverse buitenlanden – ze is alles bijeen vijfendertig keer verhuisd – streek Anouk (64) zes jaar geleden neer in Antwerpen. Naast leerkracht Aardrijkskunde is ze vooral mama van maar liefst zes kinderen: drie jongens en drie meisjes. Nadat ze al op jonge leeftijd haar man Bart verloor, zocht ze haar eigen weg. Net als haar dochter Zjos (35), die de liefde vond in Chili en daar een gezin stichtte met wijnbouwer Leo. Emilio (8), Esteban (4) en Matis (1,5) krijgen er straks nog een broertje of zusje bij. Oma Anouk ziet – grotendeels vanop afstand – dat het goed is. Al is er natuurlijk ook gemis. Anouk vertelt hoe het is als je kleinkinderen in het buitenland wonen.
Buitenlandmicrobe
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Anouk woonde zelf van haar vijfde tot haar dertiende in Congo. Vervolgens keerde ze terug naar België om haar humaniora en universiteit af te maken. Ze vond de liefde bij Bart, met wie ze eerst naar Haïti trok en vervolgens naar Schotland om uiteindelijk een tijd in Malta te leven en te werken.
Anouk verloor haar Bart al jong in een even onverwacht als tragisch auto-ongeluk in Sicilië. Maar ze liet de kop niet hangen. ‘Je kan wel stellen dat er een hardnekkige buitenlandmicrobe in mij huist’, lacht ze. ‘En die heb ik ook doorgegeven aan een aantal van mijn kinderen. Zjos bleef plakken in Chili, een andere dochter werkte jaren in het buitenland voor Artsen Zonder Grenzen en één van mijn zonen trok al twee keer voor een jaar naar Azië met zijn kinderen.’
Als je kleinkinderen in het buitenland wonen
Je leven leest als een film waarin avontuur en drama elk hun plek hebben. Niettemin is duidelijk dat je in de eerste plaats je zegeningen koestert.
‘Dat is ook zo. Zjos en haar gezin zitten dan wel aan de andere kant van de wereld, maar als mijn kleinkinderen hier zijn, straal ik dat de stukken eraf vliegen.’
Hoe moeilijk is het om je geliefden zo vaak te moeten missen?
‘Goh, natuurlijk ben ik blij als ze er zijn. Dan stroom ik over van liefde. Maar ik vind “missen” het verkeerde woord. Ik weet dat Zjos, Leo en de kinderen een zalig leven leiden, daar in Chili. Ze hebben een biologisch wijndomein en een van hun wijnen werd zelfs geroemd in The New York Times. Ze zijn ook goed op weg om een zelfbedruipende boerderij uit te bouwen. Maar belangrijker is dat ze daar intens samenleven, op hun eigen berg, midden in de natuur. Als ze op hun terras zitten, kijken ze uit op de Stille Oceaan. Ik kan het hen alleen maar met heel mijn hart gunnen.’
Ik vind ‘missen’ het verkeerde woord.
Hoe vaak per jaar zie jij je kleinkinderen?
‘Ik zie ze één keer per jaar, hier bij mij in Antwerpen. Ze zijn nu net een paar weken hier geweest, samen met hun mama en papa. Dat lukt, omdat de kinderen nog jong genoeg zijn, maar er zal een moment komen dat de schoolplicht in de weg komt zitten.’
De foto’s werden genomen met je kleinkinderen. Wij spreken elkaar nadat je hen hebt afgeleverd in Zaventem, voor hun terugvlucht naar Chili. Hoe lastig was het afscheid?
‘Ik moest even uithuilen nadat ze uit het zicht waren verdwenen. Gisteravond was ik me heel erg bewust van elke aanraking van die kinderhanden, van die kinderhoofden op mijn schouder. Huidcontact dat er vandaag niet meer is. Ik heb hen heel veel liedjes geleerd. Ook slaapliedjes. Net voor de paspoortcontrole op de luchthaven begon Emilia ons lievelingsslaapliedje te zingen. Op zo’n moment besef ik dat ik iets beteken.’
In de armen vallen
Trek jij zelf wel eens naar Chili?
‘Ik ben er nu twee keer geweest. En eerlijk? Straks staan al mijn kinderen op eigen benen. Als iedereen het huis uit is, wil ik voor langere tijd naar Chili trekken en daar meewerken aan het levensproject van Zjos en Leo. Ik heb geen partner met wie ik rekening moet houden en binnen een jaar ga ik op pensioen. Er zit niets in de weg.’
Hoe vaak hoor je hen? Is dat dagelijks, wekelijks, maandelijks?
‘Maandelijks. Door het uurverschil is videobellen niet zo evident. Ik ben ook niet zo goed in dat technische gedoe, maar ik ben natuurlijk wel blij dat het bestaat.’
Ben je soms bang dat je kleinkinderen van jou zullen vervreemden?
‘Neen, totaal niet. De seconde dat we elkaar in de armen vallen, lijkt het alsof er helemaal geen jaar, maar slechts een dag verstreken is. De kleinkinderen beginnen meteen honderduit vragen te stellen. Ze willen dan bijvoorbeeld weten of het kartonnen circus, dat we vorig jaar gebouwd hebben, er nog is.’
Als jij zelf één goede raad aan anderen mag geven, hoe zou die dan luiden?
‘Ik moedig mijn leerlingen aan om de wijde wereld in te trekken en hun horizon te verbreden. Dat is zo waardevol, zo voedend, zo leerrijk. Ik ben zelf die wereld ingetrokken, en ik heb mijn kinderen aangemoedigd hetzelfde te doen. Ook al moet ik een deel van mijn kroost daardoor missen. Maar wat daar tegenover staat, daar valt geen prijs op te plakken.’
Foto's: Kristof Ghyselinck
