De feestdagen zijn vaak een opgave voor wie voor het eerst met een lege stoel aan tafel wordt geconfronteerd. Het voelt vreemd om ‘gezellig’ te tafelen, terwijl knagende gevoelens van gemis en verdriet overheersen. Hoe kan je omgaan met verlies tijdens de feestdagen? Eva Germeys van Adieu Chaleureux begeleidt als afscheidsspreker families in rouw voor en na de uitvaart. Ze deelt enkele inzichten uit zes jaar werken rond rouw en verlies.
Bespreek vooraf hoe je de feestdagen ziet
De kerstperiode is bij uitstek een familiegebeuren. Als je een naast familielid verliest, zit je rond de tafel met allemaal mensen die – elk op hun manier - in rouw zijn. Bespreek daarom ook met elkaar hoe je de feesten ziet.
Ga samen op zoek: wat is werkbaar voor iedereen? Kiezen jullie voor een nieuwe kersttraditie of net niet, klink je samen op de overledene, voorzie je een fotohoekje met een kaarsje, maak je de tiramisu volgens het recept van je dierbare? Denk vooraf samen na over de grote lijnen. Als je daarin tot een compromis komt, kan je met een geruster hart de feestdagen tegemoet gaan.
Elk gevoel mag er zijn
Laat jezelf toe om te voelen wat je voelt. Alles wat je voelt, is normaal. In een rouwproces doorloop je immers alle seizoenen, vaak kriskras door elkaar. Voel je tijdens het feest tranen komen en meteen daarna een spontane lach? Laat alles stromen. Verdriet mag er zijn, een glimlach ook.
Wees mild voor jezelf en elkaar
Het is belangrijk om te beseffen dat niet iedereen op dezelfde manier met verlies omgaat. Rouwverwerking is een zeer persoonlijk proces. Waar de ene er bijvoorbeeld veel over wil praten en vooral tussen de mensen wil staan, heeft de andere meer nood aan rust en stilte. In omgaan met verlies bestaat er geen juist of fout. Laat je eigen gevoelens daarom ook toe, en vel tegelijkertijd geen oordeel over wat familieleden doen of laten. Wees mild voor jezelf en voor anderen.
Volg je eigen tempo
Kijk bij jezelf wat je nodig hebt en volg vooral je eigen tempo. Weet je niet goed of het samenzijn tijdens de feestdagen jou zal bevallen, geef dan mee dat je mogelijk vroeger zal vertrekken, kom een uur later of ga tussendoor even wandelen. Hierover open communiceren, zorgt voor begrip.
Praat erover als je vastzit in verdriet
Als rouwende beweeg je steeds heen en weer. Periodes van intens verdriet en momenten waarop je even niet met het verlies bezig bent en afleiding vindt, wisselen mekaar af. En dat is goed. Heb je echter het gevoel dat je op één van de twee oevers vastzit, dan kan het helpen om met iemand te gaan praten.
Naast een vriend of familielid, zijn er ook talrijke organisaties die jou hierbij op weg kunnen helpen. Zo kunnen jongeren terecht bij Missing you, verbindt Lost & co lotgenoten met elkaar, brengt de Werkgroep Verder nabestaanden van zelfdoding met elkaar in contact, maar er zijn ook verliescafés, rouwconsulenten … Ook al voel je je misschien alleen; je bent dat niet. In gedeeld verdriet schuilt vaak een grote troost.
