De sandwichgeneratie zorgt op hetzelfde moment in het leven voor een jongere en oudere generatie, bovenop een betaalde baan. Het is een drukke combinatie, die heel wat stress kan veroorzaken en je het gevoel kan geven dat je voortdurend beschikbaar moet zijn. Voor de sandwichgeneratie is zelfzorg dan ook essentieel.
Me-time
Het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van hogeschool Odisee vroeg aan 37 vrouwen en mannen uit de sandwichgeneratie wat zelfzorg voor hen betekent. De gemeenschappelijke deler? Tijd maken voor de dingen die je graag doet.
Hoe je dat invult, is heel erg persoonlijk. Iedereen zoekt naar een eigen manier om de gedachten te verzetten of helemaal los te laten. Voor sommige mensen is dat een wandeling in de natuur, voor anderen languit in de zetel liggen om even weer tot rust te komen.
Ik moet veel balletjes in de lucht houden: mijn ouders om voor te zorgen, mijn zoon met een autismespectrumstoornis. Dan is het belangrijk om me-time in te bouwen. Als hij in het weekend bij zijn papa is, dan vraagt hij toch of hij nog naar mij mag komen. Vroeger durfde ik nooit te weigeren, want ik ben toch zijn mama. Maar als je dat blijft doen, dat ga je eraan onderdoor, want dan heb je nooit eens tijd voor jezelf. Ik heb dus geleerd om ‘neen’ te zeggen. Zo heb ik tijd om eens bij een vriendin langs te gaan of naar de zee te rijden om een wandeling te maken.
Voor de sandwichgeneratie is zelfzorg in elk geval een bewuste keuze om jezelf even op de eerste plaats te zetten. Veel sandwichers hebben geleerd om dat regelmatig en heel actief in te plannen, en het niet zomaar te laten afhangen van de tijd die eventueel eens kan overschieten.
Ik probeer echt voor mezelf te zorgen. Dat is niet altijd even makkelijk, want er blijft weinig tijd over. Maar ik probeer toch vast te houden aan een aantal dingen. Ik ga elke dag een uur wandelen met de hond. Daar heb ik veel aan.
Sociaal contact
Sociaal contact zorgt ervoor dat de sandwichgeneratie zichzelf niet al te geïsoleerd voelt. Op stap met vrienden, koffietjes drinken of een lang telefoongesprek: het helpt je om de batterijen weer op te laden. Bovendien heb je zo een klankbord om eens je beklag te doen over de situatie. Vaak zitten er trouwens wel meer sandwichers in je vriendengroep.Mijn vriendinnen wonen hier allemaal in de buurt en we spreken regelmatig eens af. De tijd die ik met hen doorbreng is echte me-time. Ik beschouw hen een beetje als familie. Als er iemand is met problemen, dan proberen we elkaar te helpen.
Professionele begeleiding
De sandwichgeneratie moet bijzonder veel ballen in de lucht houden. Soms wordt de stress zo groot dat professionele hulp van een psycholoog nodig is om je evenwicht terug te vinden.
Die stap zetten velen pas na een echte crash, zoals een burn-out of een depressie. Het is dan meestal de huisarts die hen doorverwijst naar de psycholoog of psychiater. De ervaringen zijn dan wel vaak positief.
Sneller professionele hulp inschakelen, vóór je op zo’n breekpunt komt: ook dat is voor de sandwichgeneratie een belangrijke vorm van zelfzorg. Het is niet makkelijk om aan jezelf te durven toegeven dat de situatie te zwaar wordt. Maar gesprekken met een psycholoog helpen je om je gedachten te ordenen en prioriteiten te bepalen in het leven.
De psycholoog laat mij praten. Door luidop dingen te zeggen krijg ik alsmaar meer inzichten, en dat brengt me rust. Ik zeg die dingen ook wel in mijn hoofd, maar dat is niet hetzelfde. Dan is het meer piekeren, en dan blijf ik ermee zitten. Ik ben zo bijvoorbeeld tot het inzicht gekomen dat het allemaal niet zo belangrijk is wat de mensen van mij denken of zeggen. Hoe ik mij voel, hoe ik er over denk: dat is veel belangrijker. Dat heb ik door de gesprekken met de psycholoog ingezien.
Baan in balans
Naast een psycholoog kan ook een loopbaanbegeleider ondersteuning bieden. Als het op je werk niet goed zit, is het namelijk enorm moeilijk om de balans tussen werk en zorg te bewaren. Het is dan ook opmerkelijk dat net de sandwichgeneratie zelden een beroep doet op loopbaanbegeleiding.
Toch kun je die hulp heel makkelijk en goedkoop inschakelen. Ben je minstens 7 jaar aan de slag (als werknemer of zelfstandige), dan kun je om de zes jaar 7 uur loopbaanbegeleiding volgen. Je hebt recht op twee pakketten, een eerste van 4 uur en een tweede van 3 uur. Dat kost je maar 40 euro per pakket. De rest wordt bijgepast door de Vlaamse overheid.
Ook voorzien sommige gemeentes mantelzorgpremies. Meer hierover lees je in dit artikel.
Oefening van sandwichcoach Veerle Lengeler: ruimte voor zelfzorg?
Me-time, een klankbord, en niet bang zijn voor professionele begeleiding: het zijn drie belangrijke pijlers van zelfzorg voor de sandwichgeneratie. Hoeveel ruimte besteed jij aan zelfzorg? Deze oefening kan je helpen om daar zicht op te krijgen, en te achterhalen wat jij nodig hebt.
Meer lezen?
Meer artikels, getuigenissen, oefeningen en tips vind je op onze pagina Sandwichgeneratie.
Samen met het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van hogeschool Odisee, Cense-Odisee en Loopbaanbegeleidingscentrum Emino- Kompas heeft de Gezinsbond in 2018 een project opgestart om deze sandwichgeneratie beter te ondersteunen. Het project werd gesteund en gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds en de Vlaamse Overheid.
