Papa is een kakabroek! Je kleuter ligt in een deuk en jij rolt eens met je ogen. Soms is het grappig, maar soms ook even slikken wanneer je kind plots scheldwoorden of ander grof taalgebruik op tafel gooit. Waar komt dat ineens vandaan? En hoe reageer je, zonder zelf uit te vliegen?
F*ck de courgette
‘Of het nu op tv is, op de speelplaats of bij vriendjes thuis: jonge kinderen pikken enorm veel op en zeggen ook graag na wat ze horen’, vertelt pedagoge Maud De Buck. ‘Vaak hebben ze geen flauw idee wat ze zeggen, maar merken ze wél dat vieze woorden en gevloek een reactie uitlokken. Ze krijgen aandacht en vinden dat leuk, ook al is het negatieve aandacht. Maak het dus niet te groot. Zie het als experimenteren met taal en woordenschat, een fase in de ontwikkeling die je niet kan tegenhouden.
Loopt het de spuigaten uit? Spreek je kind dan rustig aan. Leg uit waarom je dat taalgebruik niet fijn vindt. Bied ook een alternatief aan. Misschien kan je samen andere woorden verzinnen die grappig zijn, maar minder aanstootgevend of kwetsend? Potverdorie bijvoorbeeld, of courgette.’
Grof taalgebruik kan een manier zijn om te zeggen: ‘help, het gaat niet.'
~ Maud De Buck , pedagoog
Niet elk grof woord heeft dezelfde lading of weegt even zwaar. Een ‘fuck’ tijdens het spelen is niet hetzelfde als een vriendje uitschelden of heel kwaad ‘stomme mama!’ roepen. ‘De reflex van ouders is vaak om meteen kwaad te worden en te roepen dat dat niet mag, maar dat werkt averechts’, zegt de pedagoge. ‘Hoe harder je roept dat iets niet mag, hoe aantrekkelijker het wordt. Bovendien mis je dan de kans om te begrijpen wat er écht achter zit.’
‘Vaak is grof taalgebruik een signaal. Jonge kinderen kunnen hun emoties niet altijd onder woorden brengen. Schelden kan dan een manier zijn om te zeggen: help, het gaat niet. Misschien is je kind moe, overprikkeld of gefrustreerd. De kunst is dan om niet meteen in de strijd te schieten, maar even stil te staan: wat wil mijn kind me eigenlijk duidelijk maken?
Blijf zelf rustig en probeer het gevoel te benoemen. Zeg bijvoorbeeld: "Oh schatje, kom eens hier, het is lastig hé." Pas als de spanning zakt, kan je je kind bijsturen en samen zoeken naar een andere manier om emoties te uiten. Ga geen strijd aan, want die verlies je toch. En neem het niet persoonlijk: kinderen reageren net zó bij de mensen bij wie ze zich het veiligst voelen.'
Mama’s en papa’s vloeken ook
‘Shit, ik ben die afspraak vergeten’, en je floept het eruit terwijl twee ogen je aanstaren. ‘Mama zei shit!’
Vloeken is menselijk, dus ook thuis hoort je kleuter wel eens ongepaste woorden of grof taalgebruik. ‘Maak je er vooral niet te druk om’, zegt Maud De Buck. ‘Wees eerlijk: “Oei, mama zei een woord dat we hier liever niet horen, dat was fout.” Ga je zeker niet boven je kind stellen door te zeggen dat jij het wél mag omdat jij volwassen bent.’
Grof taalgebruik hoort bij het opgroeien, en het leven. Voor kinderen is het vaak een spel, een experiment met taal en gevoelens. En ook wel een uitlaatklep voor emoties die ze nog niet onder woorden kunnen brengen. Voor ouders is het soms even schrikken, en slikken. Onthoud vooral: het is een fase. Met een beetje mildheid, humor én erkenning voor wat erachter zit, leert je kind snel dat grof taalgebruik niet altijd nodig is om gehoord te worden.
