Van uren verliefd staren naar dat lieve snoetje tot alle haren uit je hoofd trekken omdat je mini al uren niet wil slapen. Het leven met een baby voelt vaak dubbel. Intens. Pittig. Hoe blijf je overeind in die babyrollercoaster? Ik vraag het aan klinisch psychologen Hanne Creupelandt en Mathilde Vandemoortele. Zij helpen ouders om hun stress te reguleren, om milder te zijn en om de band met hun kindje te versterken. Benieuwd naar hun tips?
De experts
- Hanne Creupelandt is klinisch psycholoog en psychotherapeut, met expertise in ouder-kindrelaties. Ze werkt met kinderen en gezinnen in haar eigen praktijk. Samen met Mathilde geeft ze een aantal groepssessies ‘Mindful met je baby’ in Gent.
- Mathilde Vandemoortele is klinisch psycholoog, seksuoloog, therapeut en mindfulnesstrainer. Ook zij heeft een eigen praktijk, met expertise in ontwikkelingstrauma en hechting bij volwassenen. Daarnaast zijn Hanne en Mathilde verbonden aan de faculteit geneeskunde van de UGent als praktijkassistenten.
Mindful met je baby
‘Het programma ‘Mindful met je baby’ is ontwikkeld door professor Susan Bögels en dr. Eva Potharst en wordt in heel Vlaanderen aangeboden’, legt Mathilde uit. ‘Het is bedoeld om jonge ouders te ondersteunen in de eerste, vaak kwetsbare periode na de geboorte. Je komt een vijftal keer samen in een klein groepje met je baby erbij en oefent, onder begeleiding van psychologen en mindfulnesstrainers, stressregulering bij jezelf én bij je baby. Je voelt je gedragen, krijgt ruimte om te voelen, delen en luisteren. Zo kijk je milder naar jezelf, wat ook een veilige relatie met je baby stimuleert.’
Hanne vult aan: ‘Het gaat niet alleen om mindfulnessoefeningen, maar ook om dat samenkomen in groep. Je krijgt onderbouwde informatie en handvatten die je helpen om jezelf én je kindje te observeren. Daarnaast luister je naar elkaars verhalen, herken je zaken en hoor je dat ploeteren normaal is. Het is ondersteunend en laagdrempelig – vaak gratis of goedkoop via de conventie geestelijke gezondheidszorg. Je vindt het aanbod via je ziekenhuis, je vroedvrouw of online via het netwerk geestelijke gezondheidszorg in je buurt.’
Mindful in een druk gezin: kan dat?
‘Veel mensen denken dat mindfulness gaat om rustig kunnen zijn en blijven’, glimlacht Mathilde. ‘Dat is het niet. Het gaat wél over aanwezig zijn bij wat er nu is, zonder oordeel. Ook bij de chaos van een druk gezinsleven. Gewoon even scannen: “Wat doet deze drukte met mij? Waar voel ik dit in mijn lichaam? Welke gedachten heb ik?” Hoe meer je oefent in dat opmerken, hoe bewuster je kan kiezen hoe je gaat reageren. Je herkent, vertraagt en herschrijft jouw automatische piloot.’
Hanne: ‘Stress is besmettelijk. Als jij overspoeld of ontregeld bent, voelt jouw baby dat ook. Zo kan je hem of haar moeilijk tot rust brengen. Door even bij jezelf te blijven en die stress te detecteren – met een zachte, troostende stem die bijvoorbeeld zegt “het ís veel, het ís vermoeiend, het is wat het nu is” - verandert er iets in de dynamiek. Je baby stopt misschien niet met huilen, maar de spanning loopt niet verder op. Dat alleen al maakt een groot verschil.’
Naai aan jouw parachute
Je weet nu al niet wat eerst gedaan – en slaagt er misschien zelfs niet in om een warme kop koffie te drinken. Waar vind je dan de tijd om aan mindfulness te doen? Is het wel de moeite, ook als je niet vaak oefent?
‘Mindfulness is geen quick fix. Het loont wél de moeite, al doe je het maar een minuut per dag. Je oefent zelfs beter kort en vaak dan sporadisch eens een uur. We vergelijken het vaak met naaien aan een lapjesparachute. Je begint niet met het naaien van een parachute als je voelt dat je valt’, zegt Hanne.
Mindfulness loont de moeite, al doe je het maar een minuut per dag.
‘Je naait op rustige momenten. Elke keer een lapje. Als er stress opwaait, kan je terugvallen op dat naaiwerk. Mindfulness geeft je patronen en tools om mee aan de slag te gaan: alternatieve gedachten, mildheid, je bewust zijn van stress.’
‘Die parachute is nooit af’, vult Mathilde aan. ‘In groep naaien we samen aan extra stukjes. Je ziet ook hoe anderen hun lapjes en draad gebruiken. En ontdekt patronen om uit te proberen in je eigen leven. Zo leer je steeds zachter landen, in plaats van naar beneden te storten. Als je tóch naar beneden stort, leer je milder zijn voor jezelf en krabbel je sneller opnieuw recht.’
Kleine oefening, groot verschil
‘Wil je die mindfulness zelf thuis testen? Probeer deze oefening tijdens een voedings- of verschoonmoment’, tipt Mathilde. ‘Voel hoe je zit of staat. Merk op waar je adem beweegt, zonder iets te willen veranderen. Kijk met een frisse blik naar je baby, alsof je hem of haar voor het eerst ziet. Welke geluidjes hoor je? Welke bewegingen maakt je kindje? Als je wordt afgeleid door gedachten – bijvoorbeeld wat er daarnet is gebeurd of wat je nog moet doen – breng je jouw aandacht rustig terug naar het kijken. Als je dit regelmatig doet, maakt zo’n korte bewuste minuut al een groot verschil.’
Wat is het resultaat?
Onderzoek toont aan dat je je minder angstig en somber voelt, dat je milder bent voor jezelf en dat je meer geniet van kleine momenten als je met mindfulness oefent. De ‘Mindful met je baby’-training heeft ook positieve effecten op de ouder-kind relatie. Houd je verwachtingen wel realistisch.
‘Je hoeft er niet naar te streven om altijd rustig of ontspannen te zijn’, benadrukt Hanne nogmaals. ‘Als je al opmerkt dat je gespannen bent, heb je de oefening goed gedaan: je hebt bewust gevoeld hoe het met je gaat. Deelnemende ouders zeggen vaak dat ze een situatie uit de groepssessie plots herkennen in hun dagelijks leven, waardoor ze kunnen kiezen om anders te reageren.’
Mathilde: ‘Als jij bewust voelt wat er bij jou van binnen gebeurt en kiest hoe je daarmee om wilt gaan, reageert je baby daar ook op. Baby’s pikken die rust sneller op en laten zich makkelijker troosten. Een baby die overstuur is, heeft jou ook nodig om te reguleren. Jouw aanwezigheid helpt hem tot rust komen.’
Als het moeilijk blijft
‘Een baby hebben ís gewoon moeilijk’, troost Mathilde. ‘Mindfulness lost dat niet op. Het maakt de val en landing wel zachter. Om het met een ander beeld te zeggen: je strooit geen extra zout in de wonde, door bijvoorbeeld te denken dat het aan jou ligt of dat andere ouders het beter doen. Je gebruikt wel helende zalf, door in de plaats bijvoorbeeld te denken “ik ben niet alleen, andere ouders voelen dit ook soms”.’
‘Ik verloor mijn vader toen ik net een baby had. Mindfulness of niet, dan val je gewoon. De zorg van de baby kwam boven op de rouw’, vult Hanne aan. ‘Mindfulness hielp mij wel om te herkennen welke gedachten en emoties bij de rouw hoorden en welke bij het moederschap. Ik observeerde “wat gaat er door mijn hoofd, wat speelt er allemaal?” Zo kon ik mezelf beter geven wat ik nodig had, en mijn baby ook.’
‘Rouw, twijfels als ouder, een baby die vaak huilt, een druk gezin, spanning met je partner of nog iets anders … het ouderschap is pittig. In de groepjes klinkt het vaak: “Eindelijk voel ik me even gedragen, terwijl ik meestal alles alleen moet dragen.” Dat gevoel van verlichting is soms al veel.’
Zoek je zachte stem
Als er één tip is die Hanne en Mathilde zeker willen meegeven is het deze: ‘Zoek de zachte, vriendelijke stem voor jezelf en voor je kindje.’
‘Beeld je in wat je zou zeggen tegen een vriend of vriendin die komt uithuilen in jouw situatie. Je mag even vriendelijk zijn voor jezelf. Accepteer het menselijke en het onvermijdelijke van het geploeter, en probeer van daaruit anders te denken’, deelt Hanne.
Mathilde knikt en vult aan: ‘Sta stil bij wat je zegt tegen jezelf. Wees mild. Het is oké dat je het moeilijk hebt, het ís ook moeilijk. Je hoeft het niet perfect te doen. En je hoeft het ook niet alleen te doen.’
Wil je meer weten over ‘Mindful met je baby’ in jouw buurt?
Zoek online (bij je lokale netwerken geestelijke gezondheidszorg) of vraag ernaar bij je vroedvrouw, kinderarts of materniteit.
