Een op de drie gezinnen heeft zonnepanelen. Twee op drie heeft er dus nog geen, om diverse redenen. Toch blijven zonnepanelen een aantrekkelijke optie. Ze zijn de voorbije jaren veel goedkoper geworden, en leveren een aanzienlijke besparing op de elektriciteitsfactuur. Voor gezinnen die geen eigenaar zijn van hun huis of geen geschikt dak hebben, zijn er nu ook kleine plug-insystemen.
Energie van de zon
Zonnepanelen zijn al goed ingeburgerd in Vlaanderen. Volgens de cijfers van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap lagen er eind 2024 meer dan 990.000 kleine installaties op de daken. Gezinnen die er nog geen hebben, hebben onvoldoende budget, geen geschikt dak, zijn geen eigenaar van de woning of hebben gewoon (nog) geen interesse. Toch zijn zonnepanelen nog steeds interessant. Met elke kilowattuur die je van de zonnepanelen gebruikt, bespaar je 30 tot 40 cent op je elektriciteitsfactuur. Overschotten die je op het net aan je leverancier verkoopt, zijn helaas bijna niets meer waard. Maak je installatie dus niet te groot.
Een betrouwbaar systeem met twee zonnepanelen kost 400 tot 500 euro, en is dus op twee tot vier jaar terugverdiend.
Vanaf 17 april mag je in Vlaanderen ook kleine plug-and-play-systemen gebruiken. Die bestaan uit een tweetal zonnepanelen en een speciale, toegelaten omvormer. Je zet of hangt de zonnepanelen in de zon — maak ze goed vast zodat ze niet wegwaaien — en verbindt de kabels met de omvormer, die gewoon in het stopcontact gaat. Handig als je geen eigenaar bent of geen geschikt dak hebt. De panelen kunnen bijvoorbeeld in de tuin of aan een balkon.
Het vermogen van de omvormer is wettelijk beperkt tot 800 Watt. Aangezien er altijd wel iets in huis elektriciteit gebruikt, zul je het grootste deel van de opbrengst zelf verbruiken. Jaarlijks bespaar je 140 tot 170 euro. Een betrouwbaar systeem met twee zonnepanelen kost 400 tot 500 euro, en is dus op twee tot vier jaar terugverdiend. Een goed systeem moet minstens 20 jaar meegaan.
Woon je in een appartement? Let dan op het reglement van mede-eigendom en de gemeentelijke bouwvoorschriften voor je panelen op je balkon zet of aan de balustrade hangt. Dat is niet overal toegelaten.
Energie in je eigen batterij
Heb je ooit een grote installatie gelegd, en zie je nu al die overschotten voor een prikje wegstromen naar je leverancier? Let dan op voor je een batterij als oplossing kiest. Veel installateurs proberen een grote thuisbatterij mee te verkopen bij de installatie van zonnepanelen. Maar die grote batterijen zijn zelden rendabel. In de zomer krijg je ze ’s nachts niet leeg. Je kan ze dan overdag maar beperkt bijladen. In de winter geraken ze overdag niet vol, dus je gebruikt maar een deel van je batterij.
Een kleine plug-in thuisbatterij kan wel interessant zijn. Er is geen installatiekost, dus je moet enkel de materiaalkost terugverdienen. Met 2 tot 3 kilowattuur dek je vaak al het nachtelijk sluipverbruik van je woning. Overdag kan de batterij bijspringen om piekverbruik op te vangen, en een deel van de overschotten op te slaan voor ’s nachts. Je bespaart jaarlijks 100 tot 170 euro op je elektriciteitsfactuur, en ongeveer 40 euro op je capaciteitstarief. Een betrouwbaar systeem kost 1300 tot 2500 euro, en is op 8 tot 12 jaar terugverdiend. Afhankelijk van je gebruik zal de batterij ongeveer 16 jaar meegaan.
Gecombineerde systemen
Sommige plug-in batterijen hebben ook aansluitingen om zonnepanelen rechtstreeks te koppelen. Die panelen zullen dan de batterij direct opladen. Dat is efficiënter, want zonnepanelen en batterijen werken beide op gelijkstroom. Heb je verbruik in de woning, dan levert de batterij die stroom via het stopcontact. In Vlaanderen mag een plug-in batterij maximum 800 Watt leveren aan je elektriciteitsinstallatie. Je kan wel meer zonnepanelen aansluiten als je dat wil. De opbrengst van de panelen gaat naar de batterij, niet direct naar het net. Een terugverdientijd uitrekenen is lastig: als de batterij vol is, zullen de panelen niet meer hun volle vermogen kunnen leveren. De batterij (met ingebouwde omvormer) zal ongeveer 15 jaar meegaan, de panelen mogelijk veel langer.
Veel buitenlandse webshops – vaak uit Nederland — bieden via een .be-website systemen aan die niet voldoen aan de Belgische regelgeving.
Let op bij de aankoop!
Je mag een plug-and-playsysteem enkel gebruiken als de omvormer een homologatie heeft van Synergrid. Er bestaat een lijst van toegelaten systemen, die up to date wordt gehouden, maar de lijst is jammer genoeg zeer technisch. Op de volledige systemen in de winkel staat de naam van de gebruikte omvormer vaak niet vermeld. Kies dus altijd een betrouwbare Belgische verkoper die je een correcte uitleg kan geven.
Veel buitenlandse webshops – vaak uit Nederland — bieden via een .be-website systemen aan die niet voldoen aan de Belgische regelgeving. In het buitenland zijn zwaardere omvormers toegestaan, bijvoorbeeld 2000 of 2500 watt. Bij ons is standaard maximum 800 watt toegestaan. De fabrikant kan de zware omvormer via software op 800 watt begrenzen, maar dat is slecht voor het rendement. Bovendien laten de huidige richtlijnen van Synergrid dit nu ook niet toe. Je mag een gehomologeerde zwaardere omvormer wel gebruiken, maar je moet dit dan melden bij de netbeheerder: niet echt plug-and-play.
De P1-poort van je digitale meter vertelt je elke seconde hoeveel elektriciteit je binnenhaalt of juist uitstuurt naar het net. Maar op dit moment mag je die informatie niet gebruiken om je batterij aan te sturen. Wil je de batterij slim gebruiken, dan moet een installateur een aparte meter in je zekeringkast plaatsen, en die mogelijk laten herkeuren. Plug-and-play is dat zeker niet.
De Gezinsbond heeft de bevoegde ministers gevraagd om voor plug-in batterijen met een beperkt vermogen het gebruik van de P1-poort op de digitale meter wel mogelijk te maken. Let op: veel bekende buitenlandse systemen maken wel gebruik van een P1-meter voor de aansturing. Die toestellen zijn (voorlopig) niet toegelaten in België.
