Hoe reageer je als je kind gepest wordt of als blijkt dat je kind zelf andere kinderen pest? Hoe kun je proberen te voorkomen dat het ooit zo ver komt? Wat kan je doen om je kind weerbaar te maken tegen pestgedrag? We vroegen het aan Gie Deboutte, pestexpert en voorzitter van het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten.
Versterk de weerbaarheid
Pesten is geen probleem dat zich beperkt tot de schoolmuren, zeker niet in deze digitale tijden van smartphones en sociale netwerken. Scholen kunnen veel doen om pestgedrag aan te pakken of te voorkomen, maar als ouder ben je zeker niet machteloos. Wat kan je doen tegen pesten?
Kinderen weerbaar maken tegen pestgedrag begint bij een goede sociaal-emotionele ontwikkeling, en dat is iets waar je als ouder elke dag aan bijdraagt. Bijvoorbeeld door:
1. Positieve betrokkenheid
Samen zijn, een nestgevoel creëren, aanwezig zijn bij kleine en grote kinderen: het doet meer dan je denkt. En dat hoeven echt geen grootse gebaren te zijn: samen ontbijten, je student vragen of hij iets wil drinken, een briefje in de brooddoos …
2. De waarderende bril
Deboutte: ‘Heb eerst aandacht voor de positieve kanten van je kind en vergroot niet alleen de fouten uit of de punten waarop je nog beterschap verwacht. Apprecieer je kinderen voor wie ze zijn.’
3. Je kind kan het zelf
‘Kinderen kunnen best wat verantwoordelijkheid aan en kunnen zelf (mee) oplossingen aanbrengen’, stelt Deboutte. ‘Als ouder van een kind dat iemand gepest heeft, kun je gerust zeggen: “Wat ga je nu doen om dat in orde te brengen?” Kinderen mogen mee de prijs leren bepalen en oplossingen zoeken voor wie iets onprettigs heeft ervaren door hun toedoen.
Dat is van toepassing op meer dan pestgedrag alleen, ook in het dagelijkse leven kan je hen betrekken bij het zoeken naar de oplossing voor een probleem.
Kinderen kunnen best wat verantwoordelijkheid aan en kunnen zelf (mee) oplossingen aanbrengen.
~ Gie Deboutte , voorzitter Kies Kleur tegen Pesten
Niet alle kinderen zijn in staat om alternatieven te zien of verantwoordelijkheid te nemen. Een aantal jongeren die pestend gedrag stellen, zitten bijvoorbeeld vast in de overtuiging dat ze agressor moeten zijn. Als je alleen maar hebt geleerd dat diegene wint die het luidst spreekt of het hardst slaat, dan zie je geen andere pistes … Deze kinderen moet je de zekerheid aanleren dat ze zelf kunnen proberen oplossingen te vinden.
Leer kinderen dus ook kijken vanuit een ander perspectief: “Wat zou hier ook kunnen werken?” Dat begint al van heel jong. Als je een kind naar zijn kamer stuurt omdat het stout geweest is en pas mag terugkomen als het gekalmeerd is, is het niet zo’n grote stap om erbij te zeggen: denk eens na over wat je straks tegen mij gaat zeggen, want ik wil wel een sorry horen voor wat er fout is gegaan.’
4. Grenzen stellen
‘Het is belangrijk om als kind te horen en te ervaren dat er grenzen zijn, en dat het daarmee moet leren omgaan. Samen – in overleg met het kind – grenzen trekken, werkt doorgaans beter dan een set regels die van bovenaf en zonder uitleg worden opgelegd.
Maar zelfs als het kind betrokken is bij de afspraken, loopt het nog wel eens fout. Ook dan is samen de analyse maken nuttig: “Oei, het is niet gelukt om die grens te respecteren. Hoe is dat gekomen en hoe kunnen we vermijden dat dat weer gebeurt?” Dat is trouwens ook probleemoplossend denken.’
5. Registreren als een camera
‘Als je als ouder monitort, dan ben je waakzaam en vriendelijk geïnteresseerd, maar je komt niet tussenbeide. Je komt maar vanachter je monitor uit als je het gevoel hebt dat je echt iets tegen je kind moet zeggen. “Chapeau voor dit.” Of: “Dit vind ik echt niet oké.” Of: “Heb je daar aan gedacht?”
Je kunt ook zeggen: “Wow, da’s een moeilijke. Ik weet niet hoe jij daar tegenaan kijkt, maar ik zie het zo.” En dan weet zo’n jongere: “Ah, daar staat mijn pa voor. Dat is wat mijn ma belangrijk vindt …” Dan blijf je als ouder een soort vuurtoren, op de achtergrond aanwezig. En als het nodig is, kun je nog ingrijpen.’
