Duurzaamheid… iedereen lijkt ermee bezig. Maar niet iedereen leeft er ook bewust naar. Wim Barbier en zijn vrouw Marleen Brynaert zijn doordrongen van de duurzame gedachte en trekken het door in alle aspecten van hun leven. Dat deden ze al lang voor het begrip duurzaamheid in was. Zo hebben ze geen rijbewijs en wonen ze in een ecologische cohousing in Brussel.
Actief bij de Wielewaal
Bij Wim thuis stond in zijn jeugd het rapport van de club van Rome Grenzen aan de groei in de boekenkast. Zijn ouders waren bij de Wielewaal en ook zijn grootvader was een groot natuurliefhebber. Ook de kleine Wim was actief bij de Wielewaal en in de jaren zeventig liep hij als jongere mee in betogingen tegen de aanleg van autostrades.
Marleen en Wim hebben allebei geen rijbewijs. Ook toen de vier kinderen – die intussen volwassen zijn – klein waren, lukte dat prima.
Ecologische cohousing
‘Het begint met de keuze van je woonplaats’, vinden Marleen en Wim. ‘Soms zeggen mensen: “Ik zou het wel zonder auto willen doen, of minder rijden, maar we wonen te afgelegen, we moeten wel een auto hebben.” Maar daar moet je vooraf aan denken en dichter bij voorzieningen gaan wonen. Wij hebben een tijd in Antwerpen gewoond, daarna in Temse, dichter bij onze ouders. Daar had je niet alles binnen handbereik zoals in een stad, maar wel scholen, een station en een ziekenhuis in de buurt. Het lukte ook daar vlot zonder auto.
Sinds enkele jaren wonen we in Brussel, in een ecologische cohousing. Ik zag eens een bordje “ecologische woning” bij een grote alleenstaande woning op een afgelegen plek. Dat kan onmogelijk een ecologische woning zijn. Het kan met ecologische materialen gebouwd zijn en energiezuinig zijn, maar als je het hele plaatje bekijkt dan is een kleine, niet-geïsoleerde woning in de stad ecologischer. Begrippen als duurzaam en ecologisch worden vaak onterecht gebruikt.’
Op vakantie met trein of bus
Reizen doen Wim en Marleen binnen Europa. ‘We nemen dan niet het vliegtuig, maar gaan met de trein of – zoals een paar jaar geleden naar Lissabon – met de FlixBus. Wij gingen voor veertien dagen, dus niet even over en weer voor twee nachten.
Wij kunnen ook niet in twee weken het hele zuiden van Frankrijk doorreizen. We blijven op één locatie en verkennen daar de buurt. Dat ervaren wij niet als een beperking, integendeel. Zo ontdek je een stad of streek grondiger. Mensen die naar pakweg New York vliegen, daar twee dagen rondlopen en dan nog een paar steden gaan bezoeken, begrijpen wij niet. Zo’n stad heb je zelfs in een half jaar niet helemaal gezien, laat staan op twee dagen.’
Wereldreis aan de achterdeur
Afgelopen vakantie maakten Marleen en Wim een fietstocht rond Brussel. ‘Het was overal opvallend rustig. Het lijkt wel of mensen vooral niet in eigen huis of tuin willen blijven als ze vakantie hebben.We zijn door heel veel verschillende wijken gepasseerd. In de Turkse wijk in Sint-Joost-ten-Node aten we in een Turks restaurant. De uitbater vertelde ons de verhalen bij de prenten daar aan de muur. Verhalen die in Turkije tot het collectief geheugen behoren. Een museum met persoonlijke gids, in alle rust en gratis. Hoeveel meer vakantie kan het zijn? En lekker eten uit de Turkse keuken. Op wereldreis aan de achterdeur.’
Als je weet dat voor de productie van honderd gram vlees 10.000 liter water nodig is, dan kan je dat toch niet blijven eten als het je menens is met klimaat, watertekort, duurzaamheid…
~ Wim en Marleen
Paar dagen per jaar verwarming
In de ecologische cohousing waar Marleen en Wim wonen, is duurzaamheid de leidraad. De daken van de verschillende gebouwen zijn respectievelijk gebruikt voor zonnepanelen, als groendak en als moestuin. Ook op het dak van de ondergrondse garage – toen nog verplicht bij het bouwen in Brussel – is een tuin aangelegd. De cohousers hebben ook een autodeelsysteem. De vier bewoners die een auto hebben, stellen die ook ter beschikking van andere bewoners.
Er werd ook heel energiezuinig gebouwd. Marleen en Wim gingen voor hun woning nog een stap verder dan de andere bewoners met bijvoorbeeld driedubbelglas in plaats van hoogrendementsglas en extra isolatie van de boiler. ‘We moeten maar een paar dagen per jaar de verwarming opzetten.’
(Energie)zuinige technieken
In de jaren tachtig volgde Wim workshops bij vzw Dialoog om zelf een zonneboiler te leren maken. ‘Die cursussen trokken best wel wat volk, er was dus ook al interesse voor op een moment dat de markt daar nog geen brood in zag. Ik heb nooit zo’n boiler gemaakt, ik ben niet zo’n handige harry.
Op dat vlak is er heel veel veranderd. Nu zijn duurzaam, energiebesparend,… verkoopsargumenten en verbeteren toestellen en technieken ook alsmaar op dat vlak. Daar maken wij gebruik van, de ventilatie met warmterecuperatie thuis is fantastisch.
Toch zullen we er niet komen met alleen maar (energie)zuinigere technieken, het gedrag is minstens even belangrijk. Onze grootouders gingen nooit buiten hun dorp, bijna niemand ging met vakantie of maakte zomaar uitstapjes. Nu is drie, vier keer per jaar op reis gaan geen uitzondering. Terwijl niet (veel) met de auto rijden nog altijd veel ecologischer is dan veel kilometers maken met een elektrische auto. Om nog maar te zwijgen van vliegreizen.’
En toch stijgt verbruik
‘Een ander voorbeeld is de wasmachine’, zegt Wim. ‘Nieuwe modellen verbruiken steeds minder energie en water. Maar we dragen onze kleren veel minder lang voor ze in de wasmand gaan. Dat maakt dat we toch weer meer verbruiken dan onze (groot)ouders.
De cijfers over gemiddeld verbruik van gezinnen liegen er niet om. Mensen leefden vroeger op een aantal vlakken veel duurzamer dan nu, zonder dat ze dat bewust deden. De huidige samenleving, met de vele mogelijkheden, verleidt veel meer tot consumeren, meer verplaatsingen maken,… Daar bewust mee omspringen is nu des te belangrijk.’
Wat schaft de duurzame pot?
Naast mobiliteit en wonen, is ook voeding voor Marleen en Wim een belangrijk aspect van duurzaam leven. Thuis eten ze altijd vegetarisch. ‘Als je weet dat voor de productie van honderd gram vlees 10.000 liter water nodig is, dan kan je dat toch niet blijven eten als het je menens is met klimaat, watertekort, duurzaamheid…
In het licht van dat waterverbruik zijn tips als “water niet laten lopen tijdens het tandenpoetsen” of korter douchen doekjes voor het bloeden. Wij passen die ook toe, maar bovenop die plantaardige voeding. Want dàt maakt pas echt een verschil.’
In de ecologische cohousing wordt veel voedsel gezamenlijk aangekocht bij plaatselijke boeren en winkels. ‘De natuurwinkel komt om de paar maanden met een vrachtwagen bewaarbare voeding leveren, wekelijks komt de groenteboer. Aardappelen, wortelen en ajuinen zijn altijd voorradig: je neemt wat je nodig hebt en rekent af. Door gezamenlijk te kopen, hoef je minder naar de winkel. Dat zijn minder verplaatsingen en ook minder verleiding om zaken te kopen die je niet nodig hebt.’
En de kinderen?
Kleren zijn ten huize Barbier bijna altijd tweedehands. Marleen werkte jarenlang in een kringwinkel, maar ook nu ze niet meer aan de bron zit is die gewoonte gebleven.
De kinderen Barbier hebben de duurzame gedachte die ze met de paplepel meekregen ook helemaal omarmd. Geen van de vier heeft een rijbewijs. ‘Ze hebben altijd gezien dat je met fiets en openbaar vervoer ver geraakt en ze zijn ook allemaal gaan wonen waar je perfect zonder auto kan. Hoe er thuis wordt voorgeleefd heeft zeker invloed, daarvan zijn we overtuigd. Bij ons heeft het in elk geval zo gewerkt.’
