Als vrienden uit elkaar gaan, voel je je vaak machteloos. Wat kan je doen? Wat zeg je beter niet? En moet je een kant kiezen? Expert Vanessa Maes legt uit hoe je echt steun kan bieden bij een scheiding.
De expert
Vanessa Maes is klinisch psycholoog en auteur van ‘De helft van mij’ (2023, Borgerhoff & Lamberigts) en ‘Het boek waarvan je wou dat je gescheiden ouders het hadden gelezen’ (2025, Borgerhoff & Lamberigts).
Ingrijpend
Vanessa: ‘Een scheiding is een van de meest ingrijpende gebeurtenissen die je kan meemaken. Het is veel meer dan het einde van een relatie: het is een verlieservaring, en een rouwproces. Zowel ouders als kinderen zien hun wereld plots helemaal veranderen. Veel mensen onderschatten die impact: de omgeving denkt vaak “dit is even moeilijk, maar daarna zet je je erover”, maar in werkelijkheid is het vaak verwoestend. Ouders schamen zich soms ook omdat ze door de stress niet de beste versie van zichzelf zijn.’
Hoe kan je als vriend(in) dan het verschil maken en steun bieden bij een scheiding? Vanessa Maes schetst enkele veelvoorkomende valkuilen, en hoe je die kan vermijden.
Valkuil 1: Alleen maar afwachten
‘“We willen ons daar niet mee bemoeien” is een typisch Vlaamse reactie. Maar net als bij andere vormen van rouw is het voor mensen die scheiden ontzettend moeilijk om zelf om hulp te vragen. Ook al weet je niet wat je moet zeggen: je aanwezigheid is belangrijk. “Ik weet niet wat ik moet zeggen, maar ik ben er voor je” is al genoeg. Luisteren is vaak het waardevolste wat je kan doen.
Ook praktische steun bij een scheiding is goud waard: een ovenschotel brengen, de kinderen van school halen, meehelpen zoeken naar een nieuwe woning of gewoon tijd maken voor een kop koffie. Let zeker ook op eenzame momenten, zoals de feestdagen, wanneer het alleen-zijn extra zwaar kan wegen. Veel gescheiden ouders zien alleen maar andere gezinnen wanneer de kinderen bij hen zijn.’
Valkuil 2: Neutraal willen blijven
‘Het klinkt mooi: als vriendengroep naar de barbecue van de één én naar de verjaardag van de ander blijven gaan. Maar in de praktijk lukt dat zelden. Er zijn veel scheidingen waarbij dat eigenlijk niet haalbaar is. Ouders worden daar soms op veroordeeld, maar dat vind ik onterecht.
Veel mensen vinden het lastig om hun verhaal te doen bij iemand die nog contact heeft met beiden, uit angst voor wat de ander verteld heeft en hoe jij nu naar hen kijkt. Daarom is het belangrijk dat je voor jezelf uitmaakt welke rol jij opneemt. Ben je de beste vriendin en steun je haar door dik en dun? Ben je de tante van de kinderen en stel je hun belang voorop? Of is hij jouw broer en primeert dat voor jou? Vanuit die ene rol kan je betrouwbaar en consequent steun bieden, in plaats van krampachtig alles tegelijk te willen zijn.
Er verandert vrijwel altijd iets in de vriendschapsband na een scheiding. Ik geloof steeds minder dat het kan om met allebei een even goede band te houden. Bovendien kunnen koppels een gescheiden vriend(in) soms als een bedreiging ervaren. Niet alleen omdat die plots single is, maar ook omdat een breuk pijnpunten in hun eigen relatie kan blootleggen. Daarom is het vaak realistischer om steunfiguur te zijn voor één van beiden. Dat betekent niet dat je altijd moet meegaan in alles wat je vriend(in) zegt. Integendeel: een veilige band geeft ook ruimte om af en toe een kritische spiegel voor te houden.’
Valkuil 3: Meegaan in de emoties
‘In het heetst van de strijd kiezen vrienden soms te snel een kant. Dat is begrijpelijk, maar het versterkt alleen de tegenstellingen op lange termijn. Onthoud: je hoort altijd maar één versie van het verhaal. Hoe betrouwbaar je vriend(in) ook is, de andere ouder heeft ook een perspectief. Daarom raad ik aan om zo veel mogelijk open kaart te spelen. Wanneer je zus bijvoorbeeld gaat scheiden, kan je vragen vanuit welke rol ze een antwoord van je wil: van haar zus, van de tante van haar kinderen of van de psycholoog? Soms wil iemand gewoon even ventileren. Als zus steun je haar door dik en dun. Als tante kan je zeggen: “Natuurlijk steun ik je, maar als ik mij eventjes verplaats in de kinderen, mag ik dan zeggen dat...?” En als psycholoog stel je je veel objectiever op. Zo kan je ruimte creëren voor een ander perspectief zonder de vertrouwensband te schaden.
Ook voor kinderen is het positief als ouders omringd zijn door een netwerk dat af en toe kritisch durft te zijn. Als je relatie met je vriend(in) veilig genoeg voelt, kan je hen ook aanspreken op gedrag dat niet oké is.’
Valkuil 4: Dooddoeners
‘Vermijd clichés als “Ander en beter” of “Ik zou geld geven om mijn kinderen een keer een week niet te hebben”, hoe goedbedoeld ook. Voor ouders die midden in de verlieservaring van een scheiding zitten, zijn dat soort dingen echt het slechtste wat je kan zeggen.’
Valkuil 5: De kinderen vergeten
‘Ook de kinderen mogen na een scheiding niet uit het oog verloren worden. Juist dan hebben ze nood aan stabiliteit en betrouwbare figuren. Maar voor je bij hen polst hoe ze zich voelen, is het belangrijk om jezelf af te vragen of jij de juiste persoon bent om dat te doen. Was je voor de scheiding al een vertrouwenspersoon? Of ben je voor hen eerder een kennis? Blijf sowieso altijd over beide ouders spreken. In die eerste fase na een breuk lukt dat ouders vaak niet, maar kinderen hebben plekken nodig waar ze ook nog iets over hun andere ouder kunnen vertellen. Dat kan heel eenvoudig: vragen hoe het met mama gaat, of hoe ze papa’s verjaardag gevierd hebben.’
Kortom: een scheiding is zwaar, voor ouders én kinderen. Als vriend(in) hoef je niet alle antwoorden te hebben, maar je nabijheid, luisterend oor en praktische steun betekenen vaak al heel veel.
