Spaghetti met yoghurt, pizza met appelmoes, een boterham met kleutergesneden komkommers, aardbeien en olijven. Lastig? Soms. Maar tegelijk leert mijn vierjarige dat hij niet altijd binnen de lijntjes moet kleuren, wat zijn creativiteit en zelfstandigheid stimuleert. Sommigen voelen een smile opkomen bij het idee, anderen eerder irritatie. In welk team zit jij? En heeft het zin om je kind te laten spelen met eten?
Gezonde relatie met eten
Chocolatier Dominique Persoone zou volmondig ‘ja’ antwoorden. Hij probeerde ook gekke combinaties, ondanks tegenwind van anderen. En gelukkig maar! Of jouw experimenterende kind ook een topchef wordt, is geen garantie. Maar het heeft wel voordelen om (hem) af en toe wat los te laten (gaan).
‘Het is belangrijk dat je kind een gezonde relatie opbouwt met eten’, zegt consultant afgestemd opvoeden Liza Pinson. ‘En experimenteren draagt bij aan die gezonde relatie.’
Mag je kind dan een hele pot choco op zijn boterham, of nog erger, op zijn gezicht smeren? ‘Niet per se, grenzen zijn belangrijk voor jezelf en voor je kind. Zo geraak jij als ouder niet uitgeput of gefrustreerd en is het duidelijk voor je kind binnen welk kader hij zich vrij mag bewegen.’
Wat laat ik toe en wat niet?
‘Die grenzen verschillen per gezin en zelfs per dag, afhankelijk van hoe jij en je kind zich voelen. Vertrouw op je gevoel om grenzen te stellen. Voel je irritatie als je kind wil helpen met pannenkoeken bakken, en er ook nog blauwe kleurstof wil bijdoen? Ga dan even na bij jezelf waarom en geef je grens aan.
Als je voelt dat je je geduld zou verliezen, zeg dan nee en leg uit wat erachter zit. Je stelt beter een grens voor je kind dan dat je over je eigen grenzen laat gaan en uiteindelijk kwaad wordt.
Je stelt beter een grens voor je kind dan dat je over je eigen grenzen laat gaan en uiteindelijk kwaad wordt.
~ Liza Pinson , consultant afgestemd opvoeden
Een andere optie is even nadenken wat je nodig hebt om je kind wel toe te laten om te helpen. Kan je iets voorbereiden waardoor jullie op een leuke manier samen kunnen bakken? Als je opkijkt tegen een keuken vol bloem en melk, zet dan bijvoorbeeld alle ingrediënten afgemeten klaar en laat je kind ze zelfstandig mengen.
Op sommige dagen kan je het misschien wel verdragen dat er overal gemorste bloem ligt. Laat dat dan ook gewoon gebeuren. Het belangrijkste is dat je een leuk, verbindend, veilig moment creëert, binnen jouw aangegeven grenzen. Als er een verschil is tussen wat je voelt en wat je zegt, heeft je kind dit snel door. En dat kan onveilig voelen.’
Mijn kind smeert zich in met yoghurt, wat nu?
‘Haha, dat is misschien lastig maar ik snap wat erachter zit. Kinderen willen de wereld spelend ontdekken, dat is deel van hun ontwikkeling. Ook sensorische ontdekking hoort daarbij, zoals bananen platknijpen en yoghurt uitsmeren.
Het is opnieuw belangrijk om te luisteren naar jouw gevoel en grenzen. Vaak willen kinderen gewoon gezien en gespiegeld worden, en helpt het al om daar woorden aan te geven: “Ik zie dat je met yoghurt smeert. Wil je weten hoe dat voelt? Of heb je zin om eens lekker zot te doen?”
Vaak willen kinderen gewoon gezien en gespiegeld worden, en helpt het al om daar woorden aan te geven.
~ Liza Pinson , consultant afgestemd opvoeden
Als dit te ver gaat voor jou, kan je ook proberen om die sensomotorische spelletjes op andere plaatsen en momenten aan te bieden. Zet eens een bak rijst buiten om in te prutsen of maak samen een portie slijm. De kans bestaat dat zijn sensorische behoefte dan al is vervuld en hij zich minder op eten gaat uitleven.’
En wat als hij koekjes op zijn pizza wil leggen?
‘Als mijn zesjarige dochter zoiets vraagt, voel ik eerst even bij mezelf of ik daar op dat moment ruimte voor heb. Zo ja, dan gaan we ervoor. Ik probeer haar verzoek serieus te nemen. Want ze heeft misschien behoefte om gehoord te worden in haar idee, om zichzelf te ontwikkelen en om spelenderwijs te ontdekken. Dat helpt ook het stigma van eten halen, waardoor ze vrijer is om gezonde keuzes te maken.
Het is wel belangrijk om je kind hierin te begeleiden, stel vragen als “Waar komt dat nu plots vandaan dat jij koekjes op pizza wil? Hoe voelt dat in je mond?” of maak er een spel van en bedenk bijvoorbeeld nog meer zotte dingen om op pizza te leggen.’
Kan experimenteren met eten ook nadelen hebben?
‘Absoluut. Als je er niet in slaagt om je grenzen te bewaken kan het onveilig voelen voor je kind. Zeg dus geen ja als je een nee voelt. Daarnaast moet je kind zich verbonden voelen met jou op het moment dat hij experimenteert. Hij wil dat je interesse toont in wat hij doet. Als die behoefte aan verbinding is ingevuld zal hij alleen experimenteren om te ontdekken. En niet om aandacht te trekken.
Nog iets waarvoor je best alert bent, is of je kind niet naar eten vraagt als het overstuur is. Dan gaat het wellicht om een broken cookie en zoekt hij een grens om te kunnen uitbarsten en opgebouwde spanning te ontladen. Dan kan je beter op je grens blijven staan en zijn gevoelens empathisch te ontvangen.
Als je er niet in slaagt om je grenzen te bewaken kan het onveilig voelen voor je kind. Zeg dus geen ja als je een nee voelt.
~ Liza Pinson , consultant afgestemd opvoeden
Je merkt vaak dat het om een broken cookie gaat als je moeilijk verbinding krijgt met je kind en er weinig communicatie mogelijk is.’
Nog een ultieme tip om een gezonde relatie met eten te installeren?
‘Laat je kind gedeeltelijk mee beslissen wat er in de voorraad- of koelkast komt. Zorg voor een schapje op kinderhoogte waar hij altijd iets van mag nemen om te eten, zoals nootjes, fruit of schijfjes komkommer.
Kinderen eten vaker dan volwassenen om te voldoen aan hun voedingsbehoeften. En zo leert hij luisteren naar zijn lichaam. Plaats ook bestek en kommetjes op kinderhoogte waardoor je kind alles zelf kan doen. Dat geeft zelfvertrouwen.
Haal de spanning eraf. Be the change you want to see in your child.
~ Liza Pinson , consultant afgestemd opvoeden
Kijk ook eens naar je eigen relatie met eten. Eet je soms als controlepatroon, om moeilijke emoties te controleren of onderdrukken? Erken dat dan en probeer te luisteren naar wat eronder zit, in plaats van er met wilskracht tegen te vechten. Haal de spanning eraf. Be the change you want to see in your child.
Kijk bewust naar jezelf, je keuzes en de invloed hiervan op je kind. Zonder jezelf druk op te leggen, want je kan op elke leeftijd nog zaken aanpakken, veranderen of herstellen.’
Wil je hier meer over weten? Dan raadt Liza dit Engelstalige boek aan: Kids, Carrots, and Candy: A Practical, Positive Approach to Raising Children Free of Food and Weight Problems.
Foto’s: Rien Mertens
