‘Ik werkte ontzettend graag voor televisie, maar het liefst van al ben ik bezig met beeldende kunst. Het gaat allebei over verhalen vertellen. Met televisie bereik je meer mensen ineens, maar het is vluchtig. Een kunstwerk komt in een museum of in een huis, mensen kunnen er elke dag opnieuw naar kijken. Hoewel ik altijd al gepassioneerd was door kunst, ben ik er pas in 2020 volledig op gaan focussen.’ In zijn atelier in Sint-Genesius-Rode neemt Rob Vanoudenhoven ons mee naar zijn kindertijd en zijn passie voor kunst. Een passie die er sinds een jaar of twee een geduchte concurrent bijkreeg: kleindochter Charlien.
Rob Vanoudenhoven (57)
- Werd eind jaren negentig bekend door programma’s als ‘Alles kan beter’, ‘De XII werken van Vanoudenhoven’ en 'Robland’.
- Werkt vandaag achter de schermen nog altijd mee aan televisieprogramma’s, maar houdt zich vooral bezig met kunst.
- Is vader van een zoon en een dochter, en opa van Charlien (2).
Banketten en mosselsoupers
‘Mijn grootouders aan vaders kant waren Brusselaars, Maroliens’, vertelt Rob Vanoudenhoven. ‘Ze hielden drie cafés open. Bobonne was een chique madame, altijd stijlvol gekleed. Bij haar mochten we laat opblijven, zeker als er oorlogsfilms zoals ‘The Longest Day’ werden uitgezonden. Bobonne had Joods bloed en vertelde dan over de oorlog. Op een bepaald moment hebben ze hun cafés verkocht en begonnen ze in Schiplaken een bedrijf voor onderdelen van machinemotoren. Bompa was een harde werker en een heel handige man die ook veel met ons speelde.
Toen mijn vader het bedrijf overnam en wij daar gingen wonen, verhuisden bompa en bobonne naar een huis in dezelfde straat. Wanneer zij familiebijeenkomsten organiseerden, was dat altijd met lekker eten en drinken; ik herinner mij de banketten en de mosselsoupers nog levendig. Ik heb nooit meer zo’n heerlijke blanquette de veau gegeten als die van bobonne, al zal nostalgie hier ook wel een rol spelen. Bobonne is gestorven toen ik dertien was, bompa kort daarna.’
Goed en kwaad
‘Mijn moeder kwam uit een katholiek West-Vlaams nest. Haar ouders speelden geen grote rol in mijn leven; mijn opa heb ik nooit gekend en met mijn oma had ik niet zo’n sterke band. Ik herinner me wel nog de dag van haar begrafenis. ’s Avonds in bed zag ik haar in mijn kinderlijke fantasie ten hemel opstijgen. Ik ben niet gelovig, maar in mijn kunst verwerk ik wel vaak kruisen en Christusbeelden die ik dan vermenselijk. Er is veel kwalijks gebeurd in de kerk, maar de mooie verhalen en waarden wil ik bewaren. (Rob neemt een kunstwerk met een gestrekte arm. Het is de arm van een Christusbeeld.) Zo is het een open hand die je aangereikt wordt. Als je het omdraait, wordt het een Hitlergroet. Tussen goed en kwaad ligt soms een dunne grens.’
Humor als bijdrage
Rob Vanoudenhoven: ‘In mijn kindertijd leefden wij in welstand, maar mijn vader dronk al het geld op en verwaarloosde het werk. Mijn moeder probeerde het bedrijf draaiende te houden en ik hielp haar daarbij. Als mijn vader dronken was, kreeg ik wel eens een tik. Op mijn veertiende gingen mijn ouders uit elkaar. Mijn moeder verhuisde met de vier kinderen naar Leuven, het was de dag van de verlossing. Ze moest wel nog vele jaren de schulden afbetalen die mijn vader had gemaakt. Ik heb toen ondervonden hoe bepalend status is. Toen we rijk waren, hadden we aanzien; later werd er over ons geroddeld.
Als kind zag ik het pesten en vechten op de speelplaats en dacht ik dat het helemaal anders zou zijn eens ik volwassen was. Ik hield van bijbelverhalen zoals de Barmhartige Samaritaan. En van de boodschap dat niet wat je hebt maar wie je bent belangrijk is. Later merkte ik dat het bij volwassenen vaak nog erger is dan op de speelplaats. Racisme, klimaatproblemen, verontrustende geopolitieke evoluties... ik ben ontgoocheld in de mensheid. Toch probeer ik ook een zeker positivisme te bewaren, anders kan je niet leven. We zijn het ook verplicht aan onze kinderen en kleinkinderen.
Ik kan de wereld niet veranderen, maar ik wil mijn best doen opdat de mensen rond mij zich goed voelen. Als ik in een lezing het publiek kan doen lachen, heb ik hen een fijne dag bezorgd. Humor is mijn manier. Dat heb ik van mijn bompa en mijn vader. In mijn kunstwerken zit wel vaak een maatschappelijke boodschap of aanklacht, daar gaat mijn engagement dus een stuk verder.’
Ik wil geen opa zijn die hen de les spelt. Zij zullen mij ook dingen leren.
~ Rob Vanoudenhoven
Blauwe plekken
Kleinkinderen verwachtte Rob nog niet. Ook niet toen zijn zoon Dries (28) hem op een dag een pamper cadeau deed.
‘Ik dacht: flauwe mop, zo oud ben ik nog niet. De foto van de echo greep me heel sterk aan. Na de vreugdetranen kwam het besef: het is zover, ik word opa, ik ben een generatie opgeschoven. Ik rekende uit... wanneer Charlien vijftien is, ben ik zeventig. Veel mensen zijn op die leeftijd nog fit. Ik begon meteen te plannen wat ik allemaal samen met haar wilde doen.
De zwangerschap heb ik met enige bezorgdheid gevolgd. Onze dochter Emma (25) heeft door zuurstofgebrek bij de geboorte een beperking, ze blijft ons zorgenkind. Daar dacht ik vaak aan. Gelukkig ging alles goed, we hebben een pracht van een kleindochter. Een vrolijk kind dat niet om het minste huilt of zeurt. Dries en mijn schoondochter Maya doen het heel goed als ouders. Charlien mag ravotten in de tuin, ze is niet vergroeid met schermpjes en krijgt niet voortdurend te horen: “Pas op!” Ik krijg de kriebels van ouders die elk schrammetje willen voorkomen. Groot worden doe je met blutsen, builen en blauwe plekken.’
Samen de wereld zien
‘Ik droom ervan om op reis te gaan samen met Charlien én met haar zusje dat begin januari geboren wordt. Ik had zelf het geluk om andere landen en continenten te mogen ontdekken voor mijn werk en dat heeft mijn blik echt verruimd. Overal ter wereld draait het voor mensen in al hun diversiteit om dezelfde grote thema’s: geboorte, dood, liefde, gelukkig zijn. Dat zien is het ideale tegengif voor de polariserende berichten op sociale media.
Ik wil mijn kleinkinderen aanmoedigen om niet zomaar één stem te geloven, maar er een ander standpunt bij te nemen en zo hun eigen mening te vormen. Het leven is niet wit of zwart maar iets ertussenin. En je weet nooit waarom mensen op een bepaalde manier denken of handelen. Ga dus niet (ver)oordelen of in hokjes steken.
Ik wil geen opa zijn die hen de les spelt, zij zullen mij ook dingen kunnen leren. Maar als ik doorgeef wat ik in mijn 57 levensjaren heb opgestoken, zullen ze wel een voorsprong hebben. Ik wil hen vertellen dat macht, een diploma met aanzien of geld niet gelukkig maakt. Door wat ik als kind heb meegemaakt, had ik wel altijd in mijn achterhoofd dat mijn gezin niets tekort mocht komen. Dus ja, het is belangrijk dat je genoeg hebt om te leven, maar een massa geld of een grote auto zullen niet voor het grote geluk zorgen. De kunst is om iets te doen dat op het snijpunt ligt van je talenten en je passie.’
Koffer vol verhalen
‘Toen Dries en Emma nog klein waren, werd ik in beslag genomen door praktische beslommeringen. Nu heb ik meer tijd en besef ik dat kinderen groot zijn voor je het weet.
Ik denk na over wat ik mijn kleinkinderen wil doorgeven. Als ik op reis ga of Belgische steden bezoek, denk ik vaak: dit moet ik delen. In de shop van de Dienst voor Toerisme zoek ik dan iets uit, ik schrijf er een verhaal bij en stop dat in een koffer voor Charlien. Ook voor het tweede kindje komt er zo’n koffer. Ze mogen die op hun zestiende openmaken.
Natuurlijk ben ik bang voor de harde “speelplaats” waar ze terechtkomen. Ik wil hen helpen om zich ertegen te wapenen. Door te praten, dicht bij hen te staan en in te spelen op wat ze meemaken. Ik zal hen zeker niet opzadelen met angst maar hen doorheen alle onheilsberichten perspectief bieden. Mensen hebben altijd hun plan getrokken; als het klimaat zozeer ontspoord is dat de economie eronder lijdt, zullen ze wel oplossingen vinden. Verder hoop ik mijn kleinkinderen ook een gezonde fierheid mee te geven over wat ze doen en kunnen. Dat heb ik geleerd van mijn Amerikaanse vriendin. Belgen wimpelen complimenten weg en iemand die succes heeft, krijgt snel de stempel “dikke nek”. Wees fier op wat je kan en op ons land en gun anderen hun succes.’
Groot worden doe je met blutsen, builen en blauwe plekken.
~ Rob Vanoudenhoven
Stoppen met roken
In zijn atelier mag Charlien nog niet komen, ze is te jong voor de producten waarmee er gewerkt wordt. Een tekenboek heeft Rob Vanoudenhoven wel al voor haar gekocht.
‘Voorlopig kleurt en krabbelt ze zoals kinderen op die leeftijd doen. Ik zal niet pushen, ze zal sowieso met kunst in aanraking komen en dan zien we wel of ze ook die weg opgaat. Ze moet vooral doen waar ze gelukkig van wordt. (Rob neemt nog een trekje van zijn vape.) Ik ben gestopt met roken voor Charlien’, zegt hij. ‘Vapen is een tussenstap, maar ik weet niet of ik dat ooit kan laten.’
Foto's: Kristof Ghyselinck
