Elke dag brengt Karrewiet het nieuws op kindermaat. Het gewone nieuws dichtbij en veraf, maar ook berichten uit de leefwereld van kinderen zelf. ‘Als je voelt welk nieuws je (klein)kind bezighoudt, ga dat zeker niet uit de weg’, zegt Ketnetpsycholoog Telidja Klaï. ‘Anders riskeren die verhalen een eigen leven te gaan leiden.’ Ze legt uit hoe je best met je (klein)kind over het nieuws kan praten.
De expert
Telidja Klaï werkt bij VRT als ontwikkelingspsycholoog. Ze geeft psychologisch advies bij Ketnetprogramma’s en zorgt voor duiding bij moeilijke items in het jeugdjournaal Karrewiet.
Tussen de lijnen
Welke adviezen heb je voor (groot)ouders als ze merken hoe hard bepaald nieuws een (klein)kind raakt?
Telidja Klaï: ‘Probeer in te spelen op de vragen waar je (klein)kind mee zit of lees tussen de lijnen door. Kinderen vragen best wel wat dingen, maar vaak doen ze dat tussendoor. Ze kunnen bijvoorbeeld langs hun neus weg zeggen: “Er zit een kindje uit Oekraïne in de klas en daar is het oorlog...” Daarna beginnen ze over iets totaal anders.
Als je je (klein)kind zoiets hoort zeggen, pak dat vast. Vraag zelf hoe het met dat Oekraïense kindje gaat en hoe het komt dat het in België is. Zo krijg je allerlei aanknopingspunten om een gesprek op voort te bouwen. Als je goed naar kinderen luistert, geven ze veel kapstokken mee. En misschien was je (klein)kind nog niet echt bezig met de oorlog in Oekraïne, maar dan ga je dat dan wel snel merken. En zo trek je een thema veel ruimer open dan wat je (klein)kind in de media gehoord heeft. Vandaar mijn advies om altijd vanuit de beleving van het kind zelf te vertrekken.’
Wie is er bang?
Is alles dan ook echt bespreekbaar?
‘Bij Ketnet hanteren we dat zeker als richtlijn. Maar we houden daarbij altijd rekening met de leefwereld van de kinderen, want alleen dan neem je ze ernstig.
Misschien denk je als (groot)ouder dat je je (klein)kind beter weghoudt van al dat “slechte nieuws”. Maar ga dan eerst na waarom je dat doet. Zit de angst bij je (klein)kind of vooral bij jezelf? Vaak is dat tweede het geval en durf je sommige thema’s niet aansnijden. Doorgaans is het beter om het thema wel te bespreken, want anders gaat dat toch een eigen leven leiden.’
En dat heeft dan veel kwalijkere gevolgen?
‘Toch wel. Een kind dat iets ergs hoort of daarover op sociale media leest, maakt daar zelf een verhaal van dat vaak niet correct is. Dat druist helemaal in tegen hoe we kinderen weerbaar willen opvoeden. Een kind dat goed geïnformeerd is – op kindermaat dus –, heeft de vaardigheden aangeleerd om later veel empathischer en verdraagzamer in de wereld te staan. We willen toch niet dat onze kinderen bang gemaakt worden of ongelukkig worden door wat ze allemaal om zich heen zien gebeuren?
Daarmee heb ik niet gezegd dat kinderen nooit ongelukkig of verdrietig mogen zijn. Maar het gaat erom hoe ze met die emoties leren omgaan. Hoe verdrietig ze zijn omdat het hen raakt en niet omdat ze er een verhaal van gemaakt hebben. En benoem ook je eigen emoties, want die mag je evengoed aan je (klein)kind tonen.’
Kaars en fakkel
Hoe proberen jullie, ook in deze onzekere tijden, telkens weer een hoopvolle boodschap naar kinderen te brengen?
‘Ketnet heeft als uitgangspunt dat we positief in het leven staan. We benadrukken ook altijd bij erg nieuws hoe uitzonderlijk dat is. Om die positieve boodschap uit te dragen, gebruiken we het mooie beeld van een kaars. Je geeft een kind een kaars en zegt: hou deze kaars vast, maar weet dat ik achter jou sta met een grote fakkel. En als je het niet meer weet, draai je om en besef dat ik er altijd voor je zal zijn. Met die kaars zeg je vooral dat ook het kind licht kan brengen in de duisternis.
Dat doen wij bij Ketnet, maar het geldt evengoed voor iedereen die met kinderen op weg gaat. We maken die hoop ook concreet. Denk aan de acties in de Warmste Week of solidariteitsacties waarbij kinderen spullen inzamelen voor kinderen in armoede of oorlogsslachtoffers. En destijds hebben we met de aanslagen kinderen opgeroepen om vredestekeningen in krijt te maken. Ze kleurden toen stoepen en muren vol en stuurden ons daar foto’s van door. Die foto’s hingen we op in de studio van Ketnet met daarbij de boodschap: wij gaan met jullie proberen de wereld weer kleur te geven. En bij het begin van de oorlog in Oekraïne hebben we de kinderen gevraagd om vredesvlaggen aan hun raam te hangen met de boodschap: we willen vrede op aarde voor alle kinderen.
Als (groot)ouder kun je je (klein)kind aanmoedigen om dat soort kleine dingen te doen. Of je kunt samen een boekje over het thema lezen of een tekening maken. Zelf ben ik er ten volle van overtuigd dat de meeste mensen deugen en dat kunnen we maar beter goed blijven beseffen.’
