Je kind verliezen, het is zo verschrikkelijk dat je het je bijna niet kunt indenken. De grote wereld blijft genadeloos verder draaien, terwijl die van jou instort. Wat moet je daarmee? En waar kun je als ouder terecht voor praktische en emotionele steun als je kind overleden is?
Voor altijd ouder van
Moeder of vader, dat ben je voor altijd. Maar in plaats van voor je kind te kunnen zorgen en het te helpen opgroeien en bloeien, blijf je als ouder van een overleden kind hangen in onvervulde dromen en bevroren toekomstplannen.
Geen vuile T-shirts meer in de was, nooit meer onderhandelen over schermtijd of helpen met huiswerk. Niet meer glimmen van trots om een prestatie die je kind neerzet, of verdrietig zijn als je kind het moeilijk heeft. Maar aan de kern verandert dat niets: moeder of vader, dat ben je voor altijd.
Van rauw tot rouw
Mensen rondom je die zorg voor je dragen. Die helpen met praktische zaken, een luisterend oor bieden, je uit bed halen en erop toezien dat je eet of wat frisse lucht krijgt. Dat is wat je van je omgeving nodig hebt wanneer je als ouder een kind verliest.
Laat het toe dat anderen je dragen. Maar doe het op je eigen voorwaarden: laat weten wat je nodig hebt, en durf ook nee te zeggen, en ‘nu niet’. Iedereen rouwt op zijn eigen manier.
‘Er is geen juiste manier van omgaan met verdriet’, vertelt Johan, die in 2013 zijn dochter Harte verloor aan een hersentumor. ‘Voor ons hielp het om een project op te zetten waarmee we kinderen als Harte konden helpen. Anderen vinden ergens anders troost in. Niks is zo persoonlijk als rouwen.’
Zoeken en aftasten
Als ouder van een overleden kind verlies je niet alleen je kind. Je verliest ook een deel van je identiteit. Wanneer andere ouders praten over school of hobby’s kun je niets toevoegen, en je wordt ook niet langer aangesproken als ouder van.
Het is zoeken en aftasten hoe je daarmee omgaat. Blijf je graag bij met wat er gebeurt op de school of in de sportclub of jeugdbeweging? Laat het dan zeker niet na om je plaats te blijven innemen als ‘ouder van’. Durf te praten, en geef aan wat goed voelt voor jou. Neem je liever afstand van de leefwereld van je kind? Ook dat is helemaal oké.
Ik heb enorm veel gehad aan gesprekken met lotgenoten. Ik ging inzien dat je verlies en pijn niet in een weegschaal kan leggen. Iedereen heeft zijn eigen verdriet.
~ papa Dries
Steun van lotgenoten
Soms lijkt het alsof niemand je begrijpt. Alsof jij de enige bent die zo’n groot verdriet meetorst. ‘De eerste maanden kon ik weinig begrip opbrengen voor het verdriet van andere mensen’, vertelt Dries, wiens zoon Pepijn in 2016 uit het leven stapte.
Hij zocht steun bij lotgenoten. ‘Ik heb enorm veel gehad aan die gesprekken. Ik ging inzien dat je verlies en pijn niet in een weegschaal kan leggen. Iedereen heeft zijn eigen verdriet.’
Praten met anderen die weten wat het is om een kind te verliezen: aan velen geeft het troost en hoop. Je hoort hoe anderen erin zijn geslaagd om verder te leven, hoe zij de energie vonden om hun werk terug op te nemen of een andere weg in te slaan. Dat geeft moed.
Zelfhulpgroepen
Verenigingen zoals Rouw en Verlies Vlaanderen vzw en OVOK vzw (Ouders van een Overleden Kind) zijn er voor jou, met welke vragen en onzekerheden je ook zit. De steun van lotgenoten en ervaringsdeskundigen biedt een veilige omgeving, en geeft je een duwtje in de rug.
De groepen vormen een klankbord waar je ongedwongen je verhaal kunt doen. Er worden ook tips uitgewisseld: hoe je kunt omgaan met een verjaardag bijvoorbeeld, of hoe je jouw grenzen aangeeft aan familie, vrienden en nieuwsgierige buren.
Er zijn ook verenigingen en initiatieven voor ouders in een zeer specifieke situatie. Zo is er de vzw Ouders van Verongelukte Kinderen – SAVE. Ook voor ouders van een sterrenkindje zijn er verschillende organisaties. Op Trefpunt Zelfhulp vind je een overzicht.
Ver weg maar dichtbij
Na een groot verlies zijn herinneringen ons meest waardevolle bezit. Wie of wat je ook kwijtraakt, datgene wat je je herinnert zal blijven. Die herinneringen heb je niet altijd in de hand. Zelfs wanneer je het helemaal niet verwacht kan er plots iets in je hoofd naar boven komen. Uitgelokt door een liedje op de radio bijvoorbeeld, of door een bepaalde geur …
Dat kan lastig en confronterend zijn, want je wordt overvallen door emoties. Maar tegelijk is het vaak fijn om diegene die je verloren bent plots weer zo dicht bij jou te voelen.
Herinneringen koesteren
Dat is ook waarom tastbare aandenkens troost bieden. Kleding of boeken bijvoorbeeld, of een foto op een ereplekje in de huiskamer. Door je herinneringen aandacht te geven kun je de gedachten en gevoelens die erbij horen bewust oproepen.
Zoek foto’s en filmpjes uit, en laat je creativiteit de vrije loop door teksten te schrijven of tekeningen te maken, te schilderen of te boetseren. Op die manier wordt de herinnering gevoed.
In de Koesterkoffer kun je speciale spulletjes en herinneringen een mooie plek geven. ‘Er zit van alles in. Niks moet, alles mag. Elk rouwproces is uniek’, vertelt Christine Vandenhole, een van de initiatiefnemers.
