Twintig jaar geleden zag Elke Notebaert vooral pasbevallen mama’s die worstelden met pijnlijke borsten of met de opstart van de babyvoedingen, tegenwoordig stappen veel ouders-in-spe na een positieve zwangerschapstest al binnen in haar praktijk. Bij een vroedvrouw kan je immers met al je mogelijke vragen en zorgen rond het ouderschap terecht. ‘Er bestaan voor ons geen taboes’, zegt Elke. Ze vertelt meer over de veranderende rol van de vroedvrouw.
Rol van de vroedvrouw
Vroeger werden zelfstandige vroedvrouwen vooral ingeschakeld bij thuisbevallingen. Of voor de medische nazorg na het kraamverblijf in het ziekenhuis. Maar tijden veranderen. Tegenwoordig verwijzen veel gynaecologen aanstaande ouders tijdens de zwangerschap al door naar een vroedvrouw voor complementaire en emotionele zorg. Sinds het kraamverblijf in het ziekenhuis werd ingekort tot drie dagen, kloppen ook steeds meer ouders vóór de bevalling al spontaan bij een vroedvrouw aan.
‘Een mooie evolutie’, zegt Elke Notebaert, bezielster van vroedvrouwenpraktijk De Wolk en zelf mama van drie. ‘Ouders kunnen bij een vroedvrouw terecht met alle mogelijke vragen en zorgen rond het ouderschap. Vragen waar de gynaecoloog amper tijd voor heeft en de huisarts vaak geen antwoord op weet. Men is tegenwoordig ook veel bewuster bezig met het ouderschap. Sommige ziekenhuizen vragen aan zelfs om een geboorteplan mee te brengen. Een vroedvrouw kan helpen om al je mogelijke wensen rond bevallen en voedingen scherp te stellen.
Idealiter begeleiden we ouders vanaf de zwangerschap tot de baby één jaar oud is. Ouders die pas na de bevalling bij ons terecht komen, zeggen vaak: "Spijtig dat ik het niet eerder wist."
Een vroedvrouw is trouwens zeer toegankelijk én betaalbaar want de mutualiteit voorziet een aanzienlijke tussenkomst in de raadpleging. Ik heb mijn handen vol met alle vóór- en nazorg, waardoor ik zelfs geen bevallingen meer doe.’
Elke vraag of zorg is welkom bij een vroedvrouw?
‘Zeker. In onze praktijk komen zowel medische klachten aan bod, gaande van lijfgeur, urineverlies of pijn bij het vrijen, als emotionele kwesties zoals geen band met de baby voelen of niet graag zwanger zijn.
Veel aanstaande mama’s worden serieus overdonderd door hun zwangerschap. Vroeger werd zo’n gevoel weggemoffeld, nu is er meer openheid over. "Ben je graag zwanger?" is zelfs een standaard vraag geworden tijdens ons intake gesprek. Het is niet omdat je moeder wil worden, dat je graag zwanger bent. Voor een vroedvrouw bestaan er geen taboe-onderwerpen. Op mijn Instagram-pagina behandel ik thema’s die vaak voorkomen in de praktijk.’
Eén van jullie grote aandachtspunten, dat is de mentale uitdaging van het ouderschap.
‘Ja, één op vijf vrouwen worstelt met haar mentale gezondheid tijdens haar zwangerschap. Net zoals de puberteit, is de zwangerschap een fase van ongelooflijke hormonale veranderingen. Veel vrouwen beginnen tegenwoordig ook later aan kinderen, waardoor de veranderingen veel ingrijpender aanvoelen. Sommige vrouwen gaan door een rouwproces. Bij één op tien jonge mama’s leidt dat tot een postnatale depressie. Tegenwoordig wordt er ook zoveel van hen verwacht. Instagram staat bol van perfecte mama-plaatjes.
Ouders die pas na de bevalling bij ons terecht komen, zeggen vaak: “Spijtig dat we niet eerder van jullie werk wisten.”
~ Elke Notebaert , vroedvrouw
Ook jonge papa’s kunnen het hard te verduren krijgen en zijn vatbaar voor een postnatale depressie. Het vaderschap maakt hun hormoonlevels eveneens onderhevig aan verandering. Papa’s hebben het hele traject mee beleefd, maar moeten vaak sneller aan het werk waardoor er minder ruimte blijft voor hun gevoelens. Tegelijk eist de hedendaagse maatschappij van hen wel een grote betrokkenheid. Een goed netwerk is voor jonge ouders echt cruciaal. Familie of vrienden die op de drukste momenten koken of de afwas doen.’
Jouw gouden raad aan alle pasbevallen mama’s: Blijf de eerste weken echt in of rond het kraambed.
‘Van een bevalling moet je lijf zo hard herstellen dat ik streef naar zeven dagen in bed, zeven dagen op bed en zeven dagen rond bed. Tijdens de coronajaren, waarin kraambezoek minder evident was, merkten we trouwens dat het herstel van de moeders en het opstarten van de borstvoeding veel vlotter ging. Probeer bezoek dus te doseren. Ook in het belang van je baby’tje. Stel je voor dat jij, na negen maanden in een cocon, ineens van de ene arm op de andere wordt getild… Als vroedvrouwen hebben we eveneens aandacht voor infant mental health.’
Jullie deur staat ook open voor ouders met zwangerschapsverlies.
‘(knikt) Dankzij de emotionele getuigenis van presentatrice Julie Van den Steen zien we ook echt een toestroom aan lotgenoten. En bij het verlies van een baby voorzien we postnatale zorg. Voor zo’n mensen kan je nog méér betekenen.’
Elke Notebaert bundelde de meest bijzondere verhalen en ontmoetingen uit haar 20-jarige carrière in haar ‘Dagboek van een vroedvrouw’. Het werd uitgegeven bij Lannoo.
